Aziz Sancar, Türk-Amerikalı bir moleküler biyolog ve biyokimyagerdir. DNA tamir mekanizmaları ve kronobiyoloji alanlarındaki çalışmalarıyla tanınır ve 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü kazanmıştır. Sancar, 8 Eylül 1946’da Mardin’in Savur ilçesinde doğdu.
Aziz Sancar’ın okul hayatı
İlkokul eğitimini kendi köyünde aldıktan sonra ortaokulu Mardin’de okudu. Lise eğitimi için İstanbul’a gitti ve burada Robert Koleji’nde okudu. 1969 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu ve aynı yıl Hacettepe Üniversitesi’nde tıp eğitimine devam etti.
Aziz Sancar’ın üniversite hayatı
1971 yılında ABD’ye giderek Teksas Üniversitesi’nde doktora eğitimine başladı. Doktorasını 1977 yılında tamamladıktan sonra üniversitede araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladı. Daha sonra DNA onarımı konusunda araştırmalar yapmak için Yale Üniversitesi’ne geçti. Yale’de geçirdiği yıllar boyunca, DNA onarımı ve kronobiyoloji konularında önemli keşifler yaptı.
Aziz Sancar’ın başarıları
Sancar’ın en önemli keşiflerinden biri, DNA onarım mekanizmaları üzerine yaptığı çalışmalardır. DNA, sürekli olarak çevresel faktörler tarafından zarar görebilir. UV ışınları, kimyasal maddeler ve radyasyon gibi faktörler, DNA’nın yapısında hasara neden olabilir. DNA hasarı, kanser gibi hastalıkların gelişmesine yol açabilir. Sancar, UV ışınlarının hasarlı DNA’yı tamir eden bir enzim olan fotolizazı nasıl etkilediğini keşfetti.
Aziz Sancar’ın keşfi
Sancar’ın bir diğer önemli keşfi, kronobiyoloji alanındadır. Kronobiyoloji, biyolojik ritimlerin araştırıldığı bir alandır. Sancar, biyolojik saat mekanizmasının nasıl çalıştığını ve biyolojik ritimlerin nasıl yönetildiğini araştırdı. Bu araştırmaları, jet lag gibi kronobiyolojik sorunların tedavisi için potansiyel yeni tedavilerin geliştirilmesine yol açabilir.
Sancar, kariyeri boyunca pek çok ödül ve onur aldı. Bunlar arasında Albert Lasker Temel Tıp Araştırma Ödülü, Pasifik Bilim Ödülü ve Türk Bilim ve Teknoloji Büyük Ödülü yer alır. 2015 yılında, Sancar, DNA onarımı ve kronobiyoloji üzerine yaptığı çalışmaları nedeniyle Nobel Kimya dalında Nobel Ödülü’ne layık görüldü.
Böylece Aziz Sancar, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Nobel Ödülü kazanan ilk bilim insanı oldu. Sancar’ın başarısı, hem Türkiye’de hem de dünya çapında büyük yankı uyandırdı ve genç nesiller arasında bilime olan ilgiyi artırdı. Aziz Sancar, ülkemizin yetiştirdiği en başarılı bilim insanlarından biri olarak, ülkemiz adına gurur verici bir başarıya imza attı.
